Romatoid artrit dediğimiz zaman pek tanıdık gelmese de bu hastalık bir eklem iltihabı olarak karşımıza çıkar. Eklemlerin içindeki zarda yahut iç organlarda iltihaplanma ile ortaya çıkar. Kronik bir hastalık olarak karşımıza çıkan bu rahatsızlık; eklem hattında kalınlaşmaya, şişmeye, ısı artışına ve ağrıya neden olur. Başta pek fazla rahatsızlık vermiyor gibi görünse de kişinin hayatını pek çok anlamda zamanla olumsuz yönde etkiler.
Maalesef bu rahatsızlığın belirtileri ve belirtilerin şiddeti kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Bu yüzden bu rahatsızlıktan şüphelendiğinizde kısa zamanda uzman bir doktor kontrolünden geçmenizi tavsiye ederiz. Çocukluktan yaşlılığa farklı yaş aralıklarını görülmesi muhtemeldir. Çoğunlukla kadınlarda görülen bir rahatsızlık olsa da erkeklerde de görülme olasılığı vardır. Peki, tam olarak romatoid artrit nedir? Belirtileri ve tedavisi nasıl yapılır? Bu ve benzeri tüm sorularınızı içeriğimizde bulabilirsiniz.
Romatoid Artrit Nedir?
Halk arasından eklem romatizması olarak adlandırdığımız bu rahatsızlık, kronik bir inflamatuar bozukluktur. Kısaca kişinin eklemlerinde meydana gelen iltihaplanma durumudur. Bu rahatsızlığı görmezden geldiğiniz takdirde ilerleyen dönemlerde; cilt, göz, akciğer, kan damarları ve kalp gibi birçok sisteme zarar verebilir.
Belli bir yaş aralığını baz almaz. Halk arasında aşırı sıcak yahut soğuk havaya maruz kalmaktan olduğu düşünülmesine karşın bu durumdan kaynaklı değildir. Bu daha ziyade otoimmün sistemdeki bir bozukluk olarak karşımıza çıkar. Yani bireyin bağışıklık sistemindeki bir hatadır. Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla kişinin kendi eklem dokularına zarar vermesi sonucu ortaya çıkar.
Eklem zarına zarar veren bir rahatsızlıktır. Hastalık sürecinde eklem hattında ağrılı bir şişme meydana gelir. İlerleyen süreçlerde dikkate almamanız durumunda bu rahatsızlık, eklem deformasyonu ve kemik erozyonuna neden olabilmektedir. Ayrıca vücudun diğer uzuvlarına ve bölgelerine de zarar verebilen bir hastalıktır. Romatoid artrit rahatsızlığını görmezden gelirseniz maalesef fiziksel engel gibi pek çok olumsuz durumun ortaya çıkabileceğinin bilincinde olmanız gerekiyor.
Romatoid Artrit Belirtileri Nelerdir?
Eklem romatizmasında belli başlı belirtilerin olduğundan bahsedebiliriz. Burada dikkat etmek gereken her bireyde aynı belirtilerin eşit oranda görülmeyeceğidir. Yani hastalıktan şüphelenmeniz için aynı anda tüm belirtileri yaşamanıza gerek yok. Romatoid artrit belirtileri şu şekildedir:
- Hastalığın ortaya çıktığı eklemlerde şişme
- Eklem sertliği (özellikle sabah uyandığınız zaman ya da uzun süreli hareketsizlik sonrası)
- Eklemlerde aşırı hassasiyet
- Kilo kaybı
- Ateş
- Yorgunluk
Bu belirtiler hastalığın belli başlı semptomlarıdır. Eklem romatizması genel olarak küçük eklemlerde ortaya çıkar. Özellikle el ve ayak parmaklarını buna örnek gösterebiliriz. Hastalık ilerledikçe bu belirtileri diğer eklemlerinizde de hissedebilirsiniz. İlerleyen evrelerde el ve ayak bilekleri, diz kapakları, kalça kemikleri, omuzlar ya da kol dirseklerinde ortaya çıkması muhtemeldir. Hastalığın seyrine bağlı olarak bunların birinde ya da birkaçında kendisini gösterir. Çoğu zaman vücudun sol ve sağ taraflarında aynı eklemlerde kendisini gösterir.
Romatoid Artrit Hangi Sistemleri Etkiler
Maalesef bu rahatsızlık bazı durumlarda vücudunuzda farklı bölgeleri de etkileyebilir. Romatoid artriti olan kişilerin yaklaşık 10’da 3 ya da 4’ünde bu durumu görürüz. Eklem romatizmasının vücutta etkilediği diğer sistemlerin başında kan ve kılcal damarlar, kemik ilikleri, sinirsel dokular gelir. Bunu takiben böbrekleriniz, akciğerleriniz, göz ve çevreniz, kalp ve damar yollarınız olumsuz etkilenebilir. Bu kapsamda tedavisi zorunlu bir rahatsızlıktır.
Romatoid Artrit Beslenme
Eklem iltihaplanmalarında, özellikle kilo kontrolü son derece büyük bir önem taşır. Çünkü kilo fazlalığı otomatikman eklem sağlığını riske etmektedir. Kilonuzun artması doğal olarak ağrı, acı ve şişme durumunun artmasına neden olur.
Romatoid artrit beslenme noktasında dikkat etmeniz gereken bir hastalıktır. Bu kapsamda eklem sağlığınızı destekleyen yiyeceklere beslenme takviminizde yer vermelisiniz. Peki nedir bu besinler?
Romatoid Artrit Hastaları Ne Yemeli?
Eklem iltihaplanmasında beslenme takviminizi aşağıda paylaştığımız bilgiler doğrultusunda düzenleyebilirsiniz. Bu sayede iltihaplanmayı azaltarak ağrı ve şişliklerinizi hafifletmeniz mümkün.
Deniz Ürünleri
Özellikle deniz ürünlerinin çoğu, Omega 3 bakımından zengindir. Deniz ürünlerinin çoğu inflamasyonun (inflamasyon; bağışıklık sisteminin vücudu korumak adına oluşturduğu tepki, iltihaplanmadır) azalmasına yardımcı olur.
Özellikle balık çeşitlerini bolca tüketebilirsiniz. Taze ton balığı, sardalya, uskumru, ringa balığı, kılış balığını tavsiye edebiliriz. Beslenme programınızda aşırıya kaçmadan haftada 2 porsiyon tüketebilirsiniz. Bununla birlikte hamile kadınların ya da hamile adaylarının balık tüketimini doktor kontrolünde yapması gerekmektedir. Çünkü balıklarda çeşitli metaller yer alır. Hamile kişilerin bu metallere fazla maruz kalması sağlıklarını olumsuz yönde etkileyebilir.
Akdeniz Beslenme Takvimi
Akdeniz tipi beslenme, günümüzde pek çok kişi tarafından sağlıklı, doyurucu ve dengeli olduğu için tercih edilmektedir. Özellikle pişirme teknikleri bakımında eklem rahatsızlığına sahip kişiler için uygundur.
Akdeniz beslenme takvimi içerisinde; yağsız kırmızı et, balık, tavuk, bolca yeşillik, taze meyve ve sebze, kabuklu yemişler, kepekli tahıllar ve zeytinyağı yer alır. Bunun yanı sıra yağlı tohumları da listeye ekleyebiliriz.
Pek çok araştırma günümüzde Akdeniz tipi beslenmenin eklem rahatsızlığına iyi geldiğini kanıtlanmıştır. Bu beslenme alışkanlığı iltihaplanmayı azaltmaktadır.
Kalsiyum Bakımından Zengin Besinler
Eklem, kas ve kemik sağlığı dediğimiz zaman elbette aklımıza ilk gelen besin grubu kalsiyum bakımından zengin gıdalardır. Bu durumu hemen şöyle açıklayalım. Eklem iltihaplanması yaşayan kişilerde, osteoporoz gelişmesi muhtemelidir. Osteoporoz; kemik yapısında kalsiyum azalması sonucu kırılma olasılığının artması durumudur. Bu nedenle romatoid artrit rahatsızlığına sahip kişiler bol miktarda kalsiyum içerikli besinleri tüketmelidirler. Kalsiyum bakımından zengin besinler nelerdir?
- Süt (yağsız ya da yarım yağlı)
- Yoğurt
- Peynir
- Pekmez
- Susam
- Fıstık, fındık gibi yağlı tohumlar
- Kuru baklagiller
- Kurutulmuş meyveler
- Yeşil yapraklı sebzeler
Özellikle yağsız ya da yarım yağlı gıdaları tercih etmelisiniz. Çünkü bu besinlerde kalsiyum oranı daha yüksektir. Bu sayede doymuş yağ alımını azaltmış olursunuz.
Demir Bakımından Zengin Besinler
Eklem iltihaplanmalarından en bariz semptomların başında yorgunluk gelir. Buna özellikle kullandığınız ilaçlar da neden olabilmektedir. Bu durumda demir yönünden zengin besinleri tüketmenizi tavsiye ederiz. Demir bakımından zengin besinler şu şekildedir:
- Yağsız kırmızı et
- Yeşil yapraklı sebzeler
- Tahıllar
- Baklagiller
Bu besinlerin yanı sıra C vitamini tüketimini arttırmanız demir emilimini hızlandırır. Bu gıdaların yanında C vitamini yönünden zengin gıdaları tüketerek vücudunuzdaki demir ihtiyacınızı en kolay şekilde sağlayabilirsiniz.
Takviye Gıdalar
Günümüzde özellikle takviye gıdalar oldukça popüler durumda. Özellikle iş hayatında olan kişilerin günlük enerjilerini korumaları bakımından pek çok fayda sundukları da bir gerçek. Romatoid artrit rahatsızlığına sahip bireyler de yine takviye gıdalarla hastalığın belirtilerini iyileştirebilirler.
Çeşitli araştırmalar gösteriyor ki balık yağları tüketerek eklem iltihaplanması belirtilerini azaltabilirsiniz. Özellikle şişlik, ağrı ve hassasiyet üzerinde olumlu etkileri bulunmaktadır. Bunun haricinde asidik meyve ve sebzelerin takviyeleri ile eklem iltihaplanmalarını iyileştirebilirsiniz. Elbette belirtmemiz gereken ana konu bu takviyeleri kullanmadan önce doktorunuza danışmanızdır.
Romatoid Artritte Yenmemesi Gerekenler
Eklem iltihaplanmasına iyi gelen besinler olduğu gibi zıt yönde etki eden bazı besin türleri de vardır. Bu kapsamda romatoid artritte yenmemesi gerekenler konusunda özellikte dikkatli olmanız gerekiyor. Bu besinleri 4 ana başlık altında toplayabiliriz.
1. Şeker
Yapılan araştırmalar gösteriyor ki şeker tüketimi, inflamasyonu (iltihaplanmayı) arttırıyor. Bu araştırmalar kapsamında elde edilen en önemli bilgi ise şeker tüketimi yüksek olan kişilerde, romatoid artrit rahatsızlığının görülme ihtimalinin daha yüksek olduğudur. Ancak şekerden uzak kalmak için sadece şeker tüketiminizi bırakmanız ya da sınırlamanız yeterli değil. Neden mi? Günümüzde marketlerde bulunan pek çok paketli ürünün içerisinde yüksek oranda şeker bulunmaktadır. Yani şeker tüketiminize dikkat etmek için paketli gıdaları alırken de ayrıca özen göstermeniz gerekiyor.
2. Bazı Sebzeler
Elbette bazı sebzeler dediğimiz zaman konunun sınırlarını oldukça genişletmiş oluyoruz. Bunun için bu sebzelerin ait olduğunu sınıfı; itüzümü familyası olarak belirtebiliriz. Bu sebzeler; patlıcan, domates, biber ve patatestir. Bilimsel olarak bu sebzelerin eklem iltihaplanmasını arttırdığı sonucuna varılmamıştır. Ancak bu sebzeleri beslenme takviminizden çıkarttığınız zaman artrit semptomlarını hafiflettiği görüşü hakimdir.
3. Pürin Bakımından Zengin Besinler
Pürin, çeşitli yiyeceklerin içerisinde yer alan bir bileşendir. Bu gıdaları tükettiğiniz zaman vücudunuz ürik asit üretir. Bu besinler eklem iltihaplanması durumunda belirtilerin şiddetini hızlandırabilirler. Hangi gıdalarda var diye soracak olursanız, şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kuşkonmaz
- Mantar
- Bira
- Sucuk, sosis ve salam gibi işlenmiş et ürünleri
- Midye
- Ispanak
- Karnabahar
4. İltihaplanmayı Arttıran Yağlar
Doymuş yağlar, trans yağlar, Hindistan cevizi yağı iltihaplanmayı arttırıcı etki gösterir. Bunun yanı sıra Omega 6 yağ asitleri de yüksek miktarda tüketildiğinde aynı etkiyi göstermektedir. Bu yağlar; ayçiçeği, mısır, aspir ve bitkisel yağlardır.
Beslenme Şekli Romatoid Artrit Belirtilerini Azaltır Mı?
Eklem iltihaplanması hastalığında beslenme şekliniz son derece önemlidir. Kilo kontrolü ve doğru beslenme ile iltihaplanmayı ve semptomlarını hafifletebilirsiniz. Yukarıda sıraladığımız besinler, doku iyileşmesini destekler, dokularınızı sağlığını korur.
Normal şartlarda inflamasyon yani iltihaplanma, vücudun yaralanma sonucunda iyileşmesini ve bakterilere karşı kendisine savunmasını sağlar. Ancak eklem iltihaplanması, vücudun kısaca kendi kendisine açtığı bir savaştır. Bu kapsamda gerekli besin takviyeleri ile dokularınızı ve eklem sağlığınızı koruyucu önlemler alabilirsiniz.
Tükettiğiniz her besinin eklem iltihaplanması üzerinde etkisi vardır. ABD’de bulunan Artrit Foundation adlı kuruluşun yaptığı tespitlere göre anti-antiflamatuvar besinler, bu semptomları azaltmakta ve hatta hastalığın ilerlemesinin önüne geçmektedir.
Romatoid Artrit Tedavisi
Eklem iltihaplanması için henüz net bir tedavi yöntemi bulunmuyor. Ancak romatoid artrit tedavisi için son dönemde semptomları hafifletici belli başlı ilaç tedavilerinden bahsedebiliriz. Bu noktada doktorunuzun tavsiye edeceği ilaçlar; hastalığınızın durumuna, seviyesine, semptomlarına göre değişkenlik göstermektedir. Bunun için nonsteroidal antiinflamatuar, kortikosteroid tarzı ya da antiromatizmal ilaçlar kullanabilirsiniz.
Bu ilaçlar genel olarak eklemde ve dokuda tahribata neden olan iltihaplanmayı hedef almaktadır. Ancak ilaç kullanımının çeşitli yan etkileri vardır. İlaç kullanımı olmadan bu hastalığı iyileştirmenin bir yolu yok mu diye sorabilirsiniz. Bu noktada beslenme alışkanlıklarınıza kesinlikle dikkat etmelisiniz. Çünkü beslenme romatoid artrit hastalığında yukarıda da belirttiğimiz üzere son derece önemli bir etkendir. Bunun yanı sıra çeşitli egzersizler yapabilirsiniz. Bu egzersizler eklemlerinizin rahatlamasını ve ağrınızın hafiflemesini sağlar.
Eğer ilaçlar yeteri derece etki göstermiyorsa doktorunuz hasarlı eklemleri onarmak adına cerrahi yöntemlere başvurabilir. Hastalığın ciddi boyutlara ulaşması durumunda ameliyat ile hastanın eklemini kullanma yeteneğini yeniden kazanması hedeflenmektedir. Ayrıca bu uygulamalar deformasyonu ve ağrılarınızı hafifletir. Elbette iyileşmek ve belirtileri hafifletmek adına yine beslenme alışkanlıklarınıza son derece özen göstermelisiniz.