Kontrol Edemediğimiz Korkularımız: Tripofobi
Tehlike kaynağı olmasa dahi bir nesne veya duruma karşı hissedilen yoğun ve aşırı korku haline ‘ Fobi ’ denir. Verilen tepkiler abartılı olup kişiler tarafından kontrol edilemezler. Kişi gerçekçi olmayan düşüncelerini engelleyemez.
Fobiler bize, genel olarak çocukluk ve gençlik dönemlerinde, derin etki yaratan ve kişilerin hayatlarında dönüm noktası sayılabilecek olaylar yaşadığını göstermektedir.
Çilekten Kim Korkar !
Belki de bunu yaşayan çoğu insan yaşadığı şeyin bir hastalık olduğunu bilmiyor.
Literatüre delik korkusu olarak geçmiştir. Triphobia kelimesi, “trypa” (delik) ve “phobos” (korku) kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir.
Triphobia ( tripofobi ): Bir kişinin yüzeylerde bulunan çoklu boşlukların oluşturduğu deliklere karşı yoğun bir korku ve tiksinme yaşaması durumudur.
- Bal petekleri
- Çilekler
- Nar
- Nilüfer çiçeği
- Lotus tohumu
- Mercan
- Deride iyileşmeye başlayan yara kabukları,
- Tohumlu ekmeklerin yarattığı delikli görüntü,
- Dalmaçyalı köpekler ve leoparlar
- İnsan yapımı desenli, benekli kürk veya kıyafetler
- Alüminyum içeren metal köpükler
- Papaya ve kivi gibi küçük çekirdekli meyveler
- Delikli taşlar ve delikli peynirler; sahip oldukları delikli örüntüyle kişide yoğun bir rahatsızlık, iğrenme, tiksinti hissi ve korku yaratan nesnelere örnek verilebilir.
Tripofobi Belirtileri Nelerdir ?
Günlük yaşamı ciddi şekilde kısıtlayan ve stresli bir deneyim haline gelen bu belirtiler bireyseldir. Dolayısıyla kişinin tripofobi doğrultusunda ne gibi bir belirti yaşayacağı tek bir şekilde yanıt verilebilecek bir soru değildir.
En yaygın ve sık rastlanılan belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Duygusal rahatsızlık
- Nabzın hızlanması ( taşikardi )
- Yoğun korku ve kaygı
- Tiksinme duygusu
- Sersemlik
- Göz yorgunluğu, görüşte bozulmalar
- Odaklanamama
- Yoğun sıkıntı hissi
- Delikli görüntüden kaçma, kurtulma arzusu
- Kaygı
- Uyuşma
- İğrenme
- Sıcaklığa bağlı olmaksızın ürperme
- Herhangi bir fiziksel tetikleyiciye bağlı olmaksızın kaşıntı
- Mide bulantısı
- Panik atak
- Hızlı nefes alıp verme
- Terleme
- Kusma
Tripofobi ( Delik Korkusu ) Nedenleri
- Kalıtımsal (Ailede delik korkusu yaşayan akrabalar varsa )
- Yaşanılan bir travma
- Evrimsel adaptasyon (Tehlikeli, zehirli hayvanlarla ilişkilendirildiği için )
- Bilinçaltı çağrışımlar
Tüm bunların dışında tripofobinin bir Obsesif Kompulsif Bozukluk ( OKB ) alt türü olduğu konusunda fikirler öne sürülmüştür.
Bazı uyarıcı maddeler de korku ve fobilerin oluşumunu tetikleyebilir. Kişinin yaşam döngüsü içinde meydana gelen stres verici olaylar da bu duruma sebep olabilir. Korku duyulabilecek olan olaylarda panik atakları geçirmiş olmak.Diğer insanların başına gelen travmatik bir olayı görmek veya diğerlerinin korktuğunu gözlemlemek.
Tripofobi Nasıl Tedavi Edilir?
Tripofobi tedavisi, bireyin bu fobi ile başa çıkmasına yardımcı olan çeşitli yöntemleri içerir.
- İlaç Tedavisi
- Antidepresanlar
- Sakinleştiriciler
- Beta blokerler
Ancak tripofobide ve diğer birçok fobide ilaç tedavisinin rolü genellikle sınırlıdır.
- Kognitif Davranış Terapisi ( KDT ):
Semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu terapi, bireyin düşüncelerini ve duygusal tepkilerini tanımlamasına, sorgulamasına ve değiştirmesine yardımcı olur.
- Maruz Bırakma Terapisi ( Eksponür Tedavisi ):
Kişinin korkularıyla yavaşça yüzleşmesini ve toleranslarını artırmasını sağlar.
- Alternatif Terapi Yöntemleri
Akupunktur, hipnoterapi, ve meditasyon, bireyin rahatlamasına ve anksiyetesini hafifletmesine yardımcı olabilir.
- Grup terapisi yöntemi:
Kişiler birbirleriyle iletişim kurarak yalnız olmadıklarını fark eder.
EMDR terapisi fizyolojik temelli bir yöntemdir ve travmatik anıların işlenmesine yardımcı olur. Bu sayede tripofobiye sebep olan travmalar ortaya çıkar ve çözümlenebilir. Bununla beraber korkular azalır ve kişinin günlük hayattaki işlevselliği yeniden sağlanabilir.
- Bilişsel-Davranışçı Terapi ( BDT)
Kişi kendini rahatsız hissettiği durumlarda kaçmak yerine korku ve endişeyle nasıl başa çıkacağını öğrenir. Tripofobik uyaranlara dair alternatif düşünce kalıpları üretilebilir.
– Eğer tripofobi tedavi edilmezse semptomlar ilerleyebilir ve ciddi psikolojik sorunlara veya korku, endişe ve stresin yol açabileceği fiziksel zararlara neden olabilir.
Bu durumla mücadele etmekte faydalı olabilecek bazı davranışları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Tetikleyicilerden kaçınmak
- Meditasyon gibi gevşeme tekniklerinden faydalanmak
- Başka delik korkusu yaşayan kişilerle iletişim kurmak
- Yapabiliyorsanız düzenli fiziksel aktivite yapmak. Egzersiz, anksiyete ve depresyon semptomlarını hafifletmeye yardımcı olur.
- Kafeini sınırlamak, özellikle de etkilerine karşı hassassanız, çünkü kaygı semptomlarını kötüleştirebilir.
Şimdi biraz düşünelim hiç süngerden ya da çilekten korktuğunuz oldu mu? Ya da arı kovanına bakmak istemediğiniz anlar. .