Polikistik Over Sendromu
Polikistik over sendromu, kadın üreme sistemini etkileyen hormonal bir bozukluk olarak bilinir. Yumurtalıklarda bir dizi küçük kistin oluşmasıyla karakterize olmuştur. Bu hormonal durum, özellikle üreme çağındaki kadınları etkiler ve çeşitli semptomlar ile kendini gösterebilir. Polikistik over tedavisi gecikirse sendroma bağlı farklı rahatsızlıklar da ortaya çıkabilir. Polikistik over sendromu hastalarında doğrudan görülen soruların başında yumurtalama bozukluklarına bağlı olarak infertilite yani kısırlık gelmektedir. Ayrıca hastalarda şeker ve yağ metabolizmasının bozulmasına bağlı olarak Tip 2 diyabet, yüksek kolesterol ve hızlı kilo artışıyla obezite gibi durumlar da ortaya çıkabilir.
Vücutta androjenlerin fazlalığı saç dökülmesi, erkek tipi tüylenme, ciltte yağlanma ve sivilcelenme gibi dermatolojik sorunlara da yol açabilmektedir. Bu nedenlerle polikistik over sendromunun tedavisinde, bu durumların tamamı göz önünde bulundurulmalıdır. Kadın doğum uzmanları kan testi sonuçlarına göre doğum kontrol hapları veya adet düzenleyici ilaçlar önerilebilir.
İlaç tedavisi uygulamasıyla vücuttaki hormon dengesinin sağlanması hedeflenir. İnsülin metabolizmasının bozulma seviyesine göre ilaç veya bitkisel takviyeler de önerilir. Bu esnada sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite de tedaviye ek olarak büyük öneme sahiptir.
Polikistik Over Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
- Düzensiz Adet Döngüleri: Adetlerin düzensiz olması ve beklenmedik şekilde gelmesi.
- Yumurtlama Sorunları: Yumurta olgunlaştırma ve salma sürecinde birtakım sorunların oluşması.
- Androjen Artışı: Erkek hormonları olan androjenlerin artması, aşırı tüylenme, akne ve saç dökülmesine yol açabilir.
- İnsülin Direnci: Vücudun insüline tepkisinde azalma ile birlikte insülin direnci ve tip 2 diyabet riskinin artmasına neden olabilir.
- Kilo Artışı: Kısa sürede hızlı kilo artışları gözlenebilir.
- Depresyon: Kişi kendini daha depresif hissedebilir.
Polikistik Over Sendromunda Tanı Kriterleri Nelerdir?
Polikistik over sendromu için genellikle hormon ve tam kan sayımı testleri yapılır. Kandaki androjen hormonlarının seviyesi ile FSH ve LH adlı hormonların seviyelerinin tespiti polikistik over sendromu tanısı konmasında çok önemlidir. Bunların yanında ultrason ile yumurtalıkların polikistik yapısı değerlendirilerek tanı konur.
Polikistik Over Sendromunda Beslenme Tedavisi Nasıl Olmalı?
Polikistik over sendromlu bireyler için sağlıklı beslenme çok önemlidir. Düşük glisemik indeksli karbonhidratlar, yeterli lif kaynaklarını arttırma, sağlıklı ve kaliteli yağlar ve kaliteli protein içeren bir beslenme düzeni oluşturmak gerekir. İnsülin direncini kontrol altına almak için düzenli egzersiz yapmak destek olacaktır.
Kilo kontrolü, Polikistik over sendromu yönetiminde önemli bir faktördür. Sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz ve yaşam tarzı değişiklikleri, kilo kaybına yardımcı olabilir.
Düşük glisemik indeksli beslenme, kan şekerini daha stabil bir şekilde kontrol etmeyi amaçlar. Bu tür bir beslenmede, yavaş sindirilen ve emilen karbonhidratlar tercih edilmelidir. Düşük glisemik indeksli beslenmenin prensipleri şunlardır;
- Tam Tahıllar: Karabuğday, yulaf gibi kompleks karbonhidrat kaynaklarını tercih edilmelidir.
- Sebzeler ve Meyveler: Renkli sebzeler ve meyveler, genellikle düşük glisemik indekslidir ve yüksek lif içerir. Ancak meyveler fazla tüketildiğinde glisemik yükü artacağı için riskli olabilir, porsiyon kontörlü sağlanmalıdır.
- Kaliteli Protein Kaynakları: Gezen tavuk, balık, organik yumurta, küçükbaş hayvan etleri gibi protein kaynakları tercih edilmelidir.
- Sağlıklı Yağlar: Zeytinyağı, avokado yağı, ceviz, fındık, badem gibi yağlı tohumlar gibi sağlıklı yağları tercih edin.
- Baklagiller: Mercimek, nohut, barbunya, fasulye gibi baklagiller bitkisel protein ve yüksek lif içerikleri sebebiyle tercih edilmelidir.
- İşlenmemiş gıdalar: İşlenmiş gıdalardan kaçınılmalı ve mümkünse evde hazırlanan doğal gıdalar tercih edilmelidir.
Polikistik Over Sendromunda Egzersiz
Fiziksel olarak aktif olmak ve egzersiz hayatımızı her alanında çok önemliyken Polikistik over sendromu için çok daha büyük bir öneme sahiptir. Düzenli egzersizle beraber vücutta bulunan insülin kullanımı da daha düzenli hale geleceği için Polikistik over sendromunu semptomlarının da düzenlenmesine yardımcı olur. Haftada en az 150 dakika tempolu kardiyo tipi egzersizler yapılmalıdır.
Polikistik over sendromu kişide fazla strese sebep olabilir. Bu nedenle stresle baş edebilme ve zihni sakinleştirmeye yardımcı olan teknikler yardımcı olacaktır. Yoga ve meditasyon, temiz havada yürüyüş, zihni rahatlatan hobiler edinmek de oldukça yardımcı olacaktır.
Özetle Polikistik over sendromu olan hastanın;
- Sağlıklı beslenmesi
- Kilosunu kontrol altında tutması
- İnsülin seviyesini dengelemesi
- Androjen hormonları kontrol altında tutması
- Kadın doğum muayenesine düzenli gitmesi oldukça önemlidir. Tedavi bütünüyle sağlanmalıdır.