Narsistin Anlamı Nedir?
Hepimizin sıklıkla etrafında gördüğünü düşündüğü narsist kişilik bozukluğu aslında nedir? Toplumda sizce nasıl görülür? Gelin detayları bir şekilde bakalım…
Narsist kelimesinin temelleri Yunan mitolojisine değin gider. Mitolojide bu masal özetle şöyle anlatılır… ‘Narcissus’, kendisinin o kadar çok hoşuna gitmesi yani beğenmesidir ki bir gün bir su birikintisindeki yansımasına bakarken kendisine olan hayranlığından eriyerek yok olur. Narcissus’un tükendiği yerde latince adı narcissus olan bir nergis çiçeği oluşur. Bu masalsı anlatım aslında narsismin temelini oluşturur.
Narsistin Peki Açılımı Nedir?
Narsisizm kelimesine bakıldığında bu alanda çalışma yapmış ABD’li psikolog W. Keith Campbell, narsisizmi ‘şişirilmiş bir benlik imajı’ diye ifade eder.
Kişilik bozukluğunda birey dışarıya karşı oldukça güçlü ve mükemmel olarak kendini gösterir. Sanki dünyada yapamayacağı hiçbir şey yokmuş ve neredeyse her alanda başarılıymış gibi lanse eder. Ve davranışları da buna uygun seyreder. Fakat bireye iç dünyasından baktığımız zaman dağın görünmeyen yüzünde bu aslında kişinin bir maskesidir ve kendisine verdiği gerçek değer şüphesiz ki kırılgandır ve kendini güçsüz hisseder. Bir anlamda dışı ve içi birbirinden çok ayrı uçtadır.
Birey sıklıkla kendini mükemmelmiş gibi görür ve çevresindekilerin ona övgü ile yaklaşmasını bekler ve bir anlamda bundan beslenir, bununla birlikte duygu olarak da bu kişilerde kibir ve üstten bakma beraberinde gelir. Bir anlamda her şeyin en iyisini bu kişiler bilir. Durum böyleyken tabi ki farklı insanların ne düşündüğünü ve duygularını hiç önemsemez, empati kuramaz. Diğer insanları manipüle edebilme yetenekleri de beraberinde yüksektir.
Narsist kişiler çevrelerinden ilgi ve övgü görmedikleri taktirde birlikte oldukları çevrede duygusal olarak huzursuz ve çökkün durumda hissederler. Bir anlamda ilgi ve övgü onların temel besin kaynağıdır. Çevrelerine karşı hoşgörülü olmadıkları için ise dışlanma ve sevilmeme olasılıkları çok fazladır. Ben merkezci bir tutum bu kişilerde çok fazladır.
Narsistik Kişilik Bozukluğu Nedir?
Narsist kişilik bozukluğu, bireyin farklı durumlarda çevresindekilerden çok daha iyi olduğunu düşündüğü, sıklıkla en çok kendini beğendiği, sevdiği psikolojik bir bozukluktur. Birçok sıradan insanın narsist özellikleri olabilir ancak narsist kişilik bozukluğu bundan çok daha ileri bir durumdur. Birçok kişide tabiki narsist özellikler diyebileceğimiz durumlar ortaya çıkarken, kişilik bozukluğunda bu durum yaşamın bütün yönlerinde vardır. Bu kişilerin narsist özellikleri; yaşamları, dostluklarında, partnerleri ile ilgili durumlarda (bu çok sıktır) ve günlük hayatlarının her aşamasında fark edilir. Narsistik kişilik bozukluğu sorunu erkekler bireylerde kadın bireylere oranla fazla görülür. Neredeyse toplumdaki bu durumun yüzde 75’ini erkekler oluşturmaktadır.
Narsistik Kişilik Bozukluğu Nezaman Ortaya Çıkar?
Gençlik yaşlarının sonları ile yetişkinlik döneminin başlarında ortaya çıkar. Bu bireylerde rastlanan durumlar hastanın yaşadığı problemin şiddetine oranla farklılık oluşturur. Narsizmin öne çıkabilen temel durumları şu şekilde özetlenebilir.
- Bu kişiler herzaman ben merkezci bir yapıdadır.
- Herzaman kendi isteklerini ön planda tutarlar ve empati yapamazlar.
- Manipülasyon yetenekleri fazladır.
- Kibirli davranarak insanları bastırabillirler.
- Başkalarının yerine kendilerini koymakta zorluk çekerler.
- İstedikleri her şeye sahip olabilme hakkını kendilerinde görürler,
- Kendilerinde eksiklik yada başarısızlık olabileceğini asla kabul etmezler, herzaman insanlara başarılı taraflarını yansıtırlar.
- Kendi özellerikleri hakkında abartılı derecede olumlu tutumları vardır, yeteneklerinin mucizevi olduklarını düşürler
- Hayranlık uyandıracak yetenekleri vardır ve sürekli etrafın ilgi ve sevgisinin üzerlerinde olmasını isterler aksi bir durum onları hayal kırıklığına uğratır.
Narsistik Kişilik Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?
Psikologlar narsisizmin sebebinin kaynağının ne olduğunu tam olarak bulabilmiş değiller. Yine de narsist kişilik bozukluğunun doğa, beslenme, çevresel, sosyal, genetik durumların bir sonucu olabileceğini bulmuşlardır. Ve bu durum sonrasında da belirli faktörlere değinmişlerdir. Bu faktörlerden bahsetmek gerekirse:
- İlk ve orta Çocukluk döneminde yaşanan fiziksel şiddet, cinsel taciz, psikolojik baskı,
- Çocukluğun ilk yıllarında anne, baba ya da onu yetiştiren kişiler tarafından aşırı derecede övülme ya da katı bir şekilde yargılanma,
- Kişilik ve mizaç,
- Stresi yönetememe,
- Kendini değerli görmeme,
- Genetik yatkınlık.
Bu bağlamda bizim karşımıza çıkan durumlar arasındadır. Özellikle genetik yatkınlığa değinmek gerekirse tam olarak kanıtlanmasa da üst kuşaklarda oluşan bu durumun çocuklara da taşınabileceğine ilişkin araştırmacılar yorum yapmıştır.