Hiperlipidemi Nedir?
Kanımızda çeşitli yağlar bulunmaktadır ve bu yağlarda yaşanan anormallikler çeşitli hastalıklara sebep olabilir. Kandaki yağlardan en bilineni kolesteroldür. Kolesterol de kandaki diğer yağlar gibi vücudumuzun ihtiyacı olan bir maddedir ancak kontrolsüz yükselmesi aynı oranda risk faktörleri oluşturmaktadır. Yüksek kolesterol olarak da adlandırılan hiperlipidemi, kandaki kolesterol ve lipit yağ oranının olması gerekenden yüksek değerlerde olması durumudur. Bu durum aynı zamanda kandaki LDL kolesterol (kötü kolesterol) oranının da yüksek olduğu anlamına gelir. Kandaki yağ oranının yükselmesiyle kalp-damar rahatsızlıkları gibi ciddi problemlerle karşı karşıya kalınabilir.
Hiperlipidemiye Neler Sebep Olur?
Hiperlipidemi genetik yollardan taşınabilir. Dolayısıyla aile geçmişinde bir hiperlipidemi öyküsü varsa kişi risk grubu içinde olabilir. Bununla birlikte sağlıksız beslenme, sigara-alkol tüketimi, hareketsiz yaşam, yaş faktörü ve birtakım kronik hastalıklar hiperlipidemi oluşumuna zemin hazırlayabilir.
- Sağlıksız beslenme ve obezite
- Hareketsiz yaşam
- Genetik
- Sigara-alkol tüketimi
- Yaşlılık
- Stres
- Tiroid hastalıkları
- Kronik böbrek hastalığı
- Polikistik over sendromu
- Beta blokerler, doğum kontrol hapları ve diüretik ilaçlar
- Diabet hastalığı
Hiperlipidemiye bu durumlar sebep olabilir.
Hiperlipidemi Belirtileri Nelerdir
Hiperlipidemi genel olarak herhangi bir semptom göstermeden kişinin günlük hayatını olumsuz etkilemeyebilir ancak ilerlediği takdirde kalp krizi semptomlarından göğüs ağrısı, nefes darlığı, mide bulantısı ve baş dönmesi meydana getirebilir. Bu semptomlar kalp krizi semptomlarıyla aynı belirtiler şeklinde seyredebilir. Semptomlar şu şekildedir;
- Göğüs ağrısı ve nefes darlığı
- Kalp krizi
- Mide bulantısı ve kusma
- Baş dönmesi
- Yüksek tansiyon
- Vücutta uyuşmalar
- İnme
- Yürürken baldırlara kramp girmesi
- Ayak parmaklarında yaralar
- Konuşma güçlüğü
Hiperlipidemi Tedavisi
Bu belirtilerle karşılaşıldığı zaman doktora başvurulmalı ve teşhis için detaylı kan tahlilleri yapılması gerekmektedir. İlerleyen bir seviyede hiperlipidemi bulgularına rastlandıysa kesinlikle hekim kontrolünde ilaç tedavisi, organik takviyeler ve sağlıklı beslenme (yağ oranının kontrol altında tutulduğu bir beslenme) programı uygulanması gerekmektedir. Bunlarla beraber kişinin hayatına hareketi katması gerekmektedir. Kişiye uygun bir spor programına başlanabilir ya da düzenli olarak yürüyüş, yüzme, pilates gibi sporları kişi hayatına kesinlikle adapte etmelidir. Sigara ya da alkol kullanımı mevcut ise bırakılması gerekmektedir. Düzenli olarak sebze detoksları ile karaciğer fonksiyonlarının normal şekilde çalışmasına destek olunabilir.
Hiperlipidemide Beslenme Nasıl Olmalıdır
Hiperlipidemi teşhiniz var ise beslenmenizde kesinlikle yapmanız ve yapmamanız gerekenler şu şekilde sıralanabilir;
- Öncelikli olarak beslenmenizde posalı yiyecekleri arttırmalısınız. Besinlerde mevcut olan posa kolestrolün vücuttan atılmasına yardımcı olur.
- Meyve-sebze ve salata tüketiminizi arttırmalısınız
- Kabukları yenilebilen meyveleri kabukları ile tüketmelisiniz
- Meyvelerin suyunu tüketmek yerine meyvenin kendisini tüketmelisiniz
- Protein içeriği yüksek olan kurubaklagilleri beslenmenize enaz haftada 2-3 kez olacak şekilde dahil etmelisiniz.
- Haftada 2-3 kez fırınlanmış, ızgara ya da buğulanmış balık tüketimine özen göstermelisiniz
- Sucuk, salam, sosis gibi ürünleri tüketmemelisiniz
- Pasta, kek, börek, poğaça gibi unlu mamüllerde çok fazla yağ kullanılır bu sebeplerle bunları tüketmemelisiniz
- Tam yağlı süt ve süt ürünleri yerine az yağlı süt ürünlerini tüketmelisiniz
- Kızartmalardan kaçınınız. Yemeklerinizi nemli sıcaklıkta fırında, ızgara ya da haşlama olarak pişirebilirsiniz
- Yemeklerinize ve salatalarınıza ekstra tuz eklememelisiniz
- Yağlı kırmız et yerine yağsız tavuk eti, hindi, balık eti gibi besinleri tüketmelisiniz
- Sakatat tüketiminden sakınınız
- Paketlenmiş hazır ürünleri tüketmemelisiniz
- Yumurta sarısı tüketilmemelidir
- Kaymak, krema gibi yağ oranı yüksek süt ürünleri tüketilmemeli
- Fast-food ürünler trans yağ içerdiği için bu ürünler tüketilmemelidir
Hiperlipidemide Egzersizin Yeri
Günümüzde sağlığımız için en büyük problemlerden biri de hareketsiz yaşam tarzıdır. Oysaki düzenli fiziksel aktivite yapılması kötü kolesterolün düşmesine ve iyi kolesterolün yükselmesine yardımcı olur. Hekiminiz size uygun egzersizin nasıl olması gerektiğini yaşınıza, kilonuza, fizik kapasitenize ve mevcut bir kalp damar hastalığınız olup olmadığına bakarak karar verecektir.
Kalp sağlığı için yararı bilinen egzersiz çeşidi vücudumuzdaki çizgili kasları çalıştıran belli bir tempo ile yapılan egzersizlerdir. Yürüyüş, bisiklet ve yüzme gibi egzersizler kalp tepe atımınızı hızlandırarak vücudumuzdaki kötü yağları azaltmakta, insülin direncini düşürerek kan şekerini düzenlemekte, kilo vermemize yardımcı olmaktadır. Bu sebeple haftada en az 3 gün ve en az 30-45 dk’ lık düzenli egzersiz yapılması kolesterol yüksekliği ile mücadelede önem teşkil etmektedir.
Egzersiz sadece sağlıklı bireyler tarafından değil kalp damar hastalığı bulunan hastalar tarafından da yapılmalıdır. Düzenli fiziksel aktivitenin kalp krizi geçiren, kalp damarına stent takılan, bypass operasyonu yapılan veya kalp yetersizliği bulunan hastalarda zamanla kalp performansını arttırdığı, yaşam süresini uzattığı yapılan çalışmalar ile gösterilmiştir. Ancak bu hastalar kendi başlarına değil hekimlerinden danışmanlık alarak verilen öneriler doğrultusunda egzersiz yapmalıdır. Bunların dışında sigaranın bırakılması, alkol tüketiminin azaltılması veya kesilmesi, stres etkenlerinden uzaklaşılması ve sağlıklı bir uyku düzeni oluşturulması kolesterol ile mücadelede önemli faktörlerdir. Düzenli yapılan fiziksel aktiviteler kişinin stres yönetiminde de ciddi bir öneme sahiptir.
Hiperlipidemi ile mücadele etmek ya da hiperlipidemiden uzak sağlıklı bir hayat sürmek isterseniz yapılabilecekleri sizlere iletmiş bulunuyoruz. Umarım sizlerin hayat kalitesini arttırmada sağlıklı yaşam koşullarını sürdürülebilir kılmanızda yardımcı olabilmişizdir.